W dniach 17–18 kwietnia 2013 r. odbyło się 31. posiedzenie Senatu. Izba jednomyślnie, 92 głosami, w obecności: ambasadora Izraela w Polsce Zvi Rav-Ner, naczelnego rabina Polski Michaela Schudricha, wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Małgorzaty Omilanowskiej, prezesa Instytutu Pamięci Narodowej Łukasza Kamińskiego, zastępcy kierownika Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Bożeny Żelazowskiej, dyrektora Żydowskiego Instytutu Historycznego Pawła Śpiewaka, zastępcy dyrektora Muzeum Historii Żydów Polskich Katarzyny Nowakowskiej-Sito, prezesa Stowarzyszenia Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w II Wojnie Światowej Tomasza Miedzińskiego, podjęła uchwałę w 70. rocznicę Powstania w Getcie Warszawskim. Senat oddał w niej hołd Żydom, którzy w obliczu zagłady przeciwstawili się złu. „Ich heroiczny opór był świadectwem wielkiego hartu ducha i zasługuje na wieczną pamięć. Na szacunek i pamięć zasłużyli także ci, którzy na różne sposoby starali się pomagać walczącym powstańcom. Godzi się również przypomnieć, iż w proteście przeciwko obojętności świata wobec powstania i w geście solidarności z ginącymi powstańcami 12 maja 1943 r. popełnił samobójstwo polityk Bundu Szmul Zygielbojm, członek Rady Narodowej RP w Londynie” – napisano w uchwale. Izba podkreśliła też, że powstanie w getcie warszawskim, a także zbrojny opór wobec likwidacji gett w Białymstoku, Częstochowie, Sosnowcu i Będzinie oraz zbrojne wystąpienia w obozach śmierci w Treblince i Sobiborze są ważną częścią historii Polski.
Podczas tego posiedzenia senatorowie przyjęli z 7 poprawkami, uchwaloną przez Sejm 22 marca 2013 r., ustawę o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego. Nowelizacja zwiększa prawa dłużnika w postępowaniu egzekucyjnym. Gdy nakaz zapłaty jest wydawany pod jego nieobecność, komornik na początku postępowania komorniczego będzie zobowiązany poinformować dłużnika o przysługujących mu prawach, w tym o prawie do odwołania się. Nowelizacja wprowadza również procedury wstrzymania postępowania komorniczego na wniosek dłużnika. Zmiany dotyczą spraw prowadzonych na podstawie m.in. nakazu zapłaty wydanego w elektronicznym postępowaniu upominawczym. W postępowaniu tym będą rozpatrywane sprawy rozpoczęte nie wcześniej niż 3 lata przed wniesieniem pozwu do e-sądu. Już w pierwszym piśmie procesowym wierzyciel będzie musiał podać numer PESEL lub NIP dłużnika, ewentualnie KRS w wypadku stron niebędących osobami fizycznymi. Jeżeli wierzyciel świadomie wskaże w pozwie błędny adres dłużnika, będzie podlegał karze grzywny do 5 tys. zł. Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji wniosła o wprowadzenie 1 poprawki, Komisja Ustawodawcza zaś – 6. W trakcie dyskusji propozycje zmian zgłosili też senatorowie Piotr Zientarski i Mieczysław Augustyn. Przyjęte przez Izbę poprawki zmierzają m.in. do ograniczenia obowiązku podawania w pozwie numeru PESEL pozwanego wyłącznie do spraw w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Senat zrezygnował też z grzywny za zawinione podanie złych danych. Nałożył natomiast obowiązek weryfikowania numerów, którymi posługują się strony postępowania. Dodany też został przepis, na mocy którego sąd albo referendarz sądowy będzie mógł stwierdzić utratę mocy nakazu zapłaty. Senatorowie zdecydowali, że będzie możliwość dochodzenia w elektronicznym postępowaniu upominawczym roszczeń z terminem wymagalności przekraczającym 3 lata, pod warunkiem jednak, że roszczenia te zostały uznane przez dłużników. Ponadto zobligowano powoda, który decyduje się na dochodzenie swojego roszczenia w elektronicznym postępowaniu upominawczym, do podania danych niepowtarzalnie identyfikujących pozwanego. Za nieprawidłowe wskazanie wymienionych danych bądź też adresu miejsca zamieszkania lub siedziby pozwanego będzie można nałożyć grzywnę na powoda lub osoby działające w jego imieniu.
Senat przyjął 3 projekty ustaw i zdecydował o wniesieniu ich do Sejmu. Pierwszy z nich, nowelizujący kodeks postępowania cywilnego, dostosowuje system prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego (sygn. akt SK 20/11). TK stwierdził, że zakwestionowany przepis kpc jest niezgodny z konstytucją, gdyż nie przewiduje zażalenia na postanowienie sądu drugiej instancji, oddalające wniosek pełnomocnika ustanowionego z urzędu o przyznanie od Skarbu Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, udzielonej w postępowaniu przed sądem drugiej instancji. Trybunał podkreślił, że zwrot kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu jest jednym z elementów wynagrodzenia za usługi radcy prawnego i powinien podlegać ochronie właściwej dla praw majątkowych. Senacki projekt ustawy umożliwia wniesienie zażalenia na orzeczenia wydane w przedmiocie zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu zarówno przed sądem pierwszej, jak i drugiej instancji. Jednocześnie w wypadku orzeczeń sądu drugiej instancji, co do których dotychczas nie dopuszczano możliwości wniesienia zażalenia, określono tryb i sąd właściwy do rozpoznania zażalenia.
Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego realizuje 3 wyroki Trybunału Konstytucyjnego (sygn. akt: SK 3/12, K 25/11 i K 37/11), w których za niezgodne z konstytucją uznano przepisy kpk dotyczące przesłanek: przedłużenia tymczasowego aresztowania po wydaniu przez sąd pierwszej instancji pierwszego wyroku w sprawie, uprawnienia prokuratora do zastrzeżenia kontroli korespondencji podejrzanego z obrońcą, a także uprawnienia zatrzymującego do obecności przy rozmowie zatrzymanego z adwokatem. W projekcie Senat jednoznacznie określił, co może spowodować przedłużenie tymczasowego aresztowania podejrzanego, w stosunku do którego zapadł pierwszy wyrok w sprawie. Tymczasowe aresztowanie będzie można każdorazowo przedłużyć nie więcej niż o 6 miesięcy tylko wtedy, gdy zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony może uciec lub ukrywać się, nakłaniać inne osoby do składania fałszywych zeznań lub wyjaśnień albo utrudniać w inny sposób postępowanie, a także że popełni przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub bezpieczeństwu powszechnemu. Tymczasowe aresztowanie przekraczające 5 lat będzie mógł przedłużyć sąd apelacyjny na wniosek sądu, przed którym sprawa się toczy, a jeżeli sprawę rozpoznaje sąd apelacyjny – ten sąd, ale w innym równorzędnym składzie. Zrezygnowano ponadto z możliwości zastrzegania obecności prokuratora lub upoważnionej przez niego osoby podczas porozumiewania się tymczasowo aresztowanego ze swoim obrońcą, a także z kontroli korespondencji podejrzanego z obrońcą.
Ostatni z projektów przyjętych przez Izbę dostosowuje przepisy kodeksu wyborczego do wyroku Trybunału Konstytucyjnego (sygn. akt K 14/12), w którym brak możliwości zaskarżenia postanowienia Państwowej Komisji Wyborczej w zakresie biernego prawa wyborczego został uznany za niezgodny z konstytucją. Zgodnie z przepisami kodeksu wyborczego, wniesienie skargi do sądu jest możliwe tylko w razie odmowy przyjęcia zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego, przy czym w wyborach do rad oraz wójtów prawa tego nie mają komitety wyborcze organizacji oraz komitety wyborcze wyborców utworzone w celu zgłoszenia kandydatów tylko w jednym województwie. W razie odmowy rejestracji listy w całości lub poszczególnych kandydatów komitety wyborcze mogą składać jedynie odwołania do organu wyborczego wyższego stopnia, a tylko w wypadku wyborów prezydenta RP – do sądu. Z kolei w wypadku wyborów do rad i wójtów można odwołać się najpierw do komisarza wyborczego, a potem do PKW. W razie skreślenia kandydata z listy i unieważnienia zarejestrowanej listy natomiast nie można wnieść skargi do sądu ani odwołać się do organu wyborczego wyższego stopnia. W projekcie ustawy o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy Senat zaproponował, aby we wszystkich 4 rodzajach postanowień organów wyborczych przysługiwało najpierw odwołanie do organu wyborczego wyższego stopnia, a następnie skarga do sądu. Wyjątek to sytuacje, gdy organem wydającym postanowienie w pierwszej instancji jest PKW. Warunki i tryb wnoszenia odwołań i skarg uregulowano w nowym rozdziale 9a „Odwołania i skargi na postanowienia organów wyborczych”. Na tym posiedzeniu Senat zmienił również składy Komisji Obrony Narodowej i Komisji Ustawodawczej.
