Andrzej Pająk

Z 8. poprawkami senatorowie uchwalili ustawę o bezpieczeństwie obrotu prekursorami materiałów wybuchowych, której projekt przygotował rząd. Wprowadza ona do krajowego porządku prawnego przepisy unijnego rozporządzenia ograniczające dostęp przeciętnym użytkownikom do wybranych substancji chemicznych wysokiego ryzyka w stężeniach, które mogą być użyte do nielegalnego wytwarzania materiałów wybuchowych i do przeprowadzania ataków terrorystycznych. Utworzony zostanie ogólnopolski system zgłaszania podejrzanych transakcji lub prób dokonania takich transakcji, zniknięć i kradzieży znacznych ilości substancji wymienionych w załącznikach do rozporządzenia lub w tzw. aktach delegowanych wydanych na jego podstawie oraz mieszanin lub substancji zawierających te substancje. System ten prowadzić ma Komendant Główny Policji. Głównym jego elementem będzie krajowy punkt kontaktowy w Komendzie Głównej Policji. Dane zgromadzone w systemie będą udostępniane służbom na ich pisemny wniosek z uzasadnieniem, o ile będą im niezbędne do realizacji ustawowych zadań. Wśród nich są Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencja Wywiadu, Inspekcja Handlowa, Policja, Służba Celna, Służba Kontrwywiadu Wojskowego, Służba Wywiadu Wojskowego, Straż Graniczna i Żandarmeria Wojskowa. W ustawie zawarto sankcje za naruszanie przepisów rozporządzenia unijnego. Przeciętnemu użytkownikowi za wprowadzanie, posiadanie lub używanie prekursorów materiałów wybuchowych podlegających ograniczeniom będzie grozić grzywna, kara ograniczenia wolności albo kara pozbawienia wolności do dwóch lat. Ustawa wejdzie w życie po upływie 90 dni od dnia ogłoszenia. Senatorowie zaproponowali do ustawy drobne poprawki. Jedna z nich zakłada, że w systemie zgłaszania podejrzanych transakcji gromadzi się także dane dotyczące adresu przedsiębiorcy, który zajmuje się obrotem prekursorami. Kolejna uściśla, że dotyczy to także danych przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Inna poprawka stanowi, że informacje gromadzone w tym systemie powinny być przekazywane jednostkom policji w drodze teletransmisji danych.

Senat nie wprowadził poprawek do ustawy o ratyfikacji Umowy o utworzeniu Azjatyckiego Banku Inwestycji Infrastrukturalnych, sporządzonej w Pekinie dnia 29 czerwca 2015 r. Był to projekt rządowy. Ustawa ma na celu określenie celów strategicznych członkostwa Polski w Azjatyckim Banku Inwestycji Infrastrukturalnych (AIIB). Wśród członków tej międzynarodowej instytucji finansowej są Chiny, Niemcy, Francja, Wielka Brytania i Hiszpania. Bank będzie inwestował głównie w rozwój bezpośrednich połączeń morskich i kolejowych między Azją a Europą. Jego kapitał założycielski wynosi 100 mld dolarów (USD). Udziały poszczególnych krajów wyliczane są zgodnie z formułą opartą o produkt krajowy brutto. Polska ma prawo subskrybować kapitał na poziomie 831,8 mln dolarów, co oznacza udział w kapitale banku na poziomie 0,8475 proc. Polska, wraz z 56. innymi państwami założycielskimi, sprawować będzie kontrolę nad działalnością banku i stanem jego finansów (siła głosów uzależniona będzie od wielkości udziału w kapitale). Za członkostwem Polski w AIIB przemawiają zarówno kwestie finansowe, jak i gospodarcze oraz strategiczne. Umowa umożliwi polskim przedsiębiorcom i usługodawcom udział w realizacji projektów finansowanych przez AIIB.

Także bez poprawek Izba przyjęła ustawę o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw, wywodzącą się z projektu poselskiego. Ustawa zmierza do usunięcia wątpliwości interpretacyjnych, które pojawiły się w związku z jej stosowaniem w praktyce. Jak wynika z uzasadnienia do projektu ustawy, utrudniały one prowadzenie postępowań dotyczących udzielania koncesji na działalność polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu węglowodorów. W noweli zaproponowano m.in. zmianę art. 34 Prawa geologicznego i górniczego polegającą na jednoznacznym wskazaniu, że zmiana koncesji może zostać dokonana także na wniosek przedsiębiorcy, któremu została ona udzielona, z pominięciem regulacji zawartej w art. 155 Kodeksu postępowania administracyjnego. Dotychczas istniały bowiem rozbieżności, czy art. 34 stanowi samodzielną podstawę do zmiany koncesji, czy też należy sięgać do art. 155 KPA stanowiącego, iż decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo, może być w każdym czasie za zgodą strony uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją wydał, jeżeli przepisy szczególne nie sprzeciwiają się uchyleniu lub zmianie takiej decyzji i przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony. Ponadto ustawa usuwa błąd w przepisach przejściowych, który skutkował brakiem możliwości stosowania przepisów dotychczasowych do koncesji na poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż węglowodorów udzielonych po wejściu w życie tych zmian.

Z 15. poprawkami uchwalona została ustawa o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku, której projekt przygotował rząd. Jej celem jest poprawa skuteczności systemu w obszarze produktów nieżywnościowych np. zabawek czy maszyn w Polsce, umożliwiająca jednolite funkcjonowanie unijnego rynku wewnętrznego, którego filarem jest swobodny przepływ towarów. Ponadto celem ustawy jest zapewnienie skutecznego, proporcjonalnego i odstraszającego systemu kar, a w konsekwencji wysokiego poziomu ochrony konsumentów oraz środowiska naturalnego, który pozwoli skutecznie eliminować z rynku nieuczciwe podmioty gospodarcze oferujące wyroby niebezpieczne lub niespełniające unijnych przepisów. Ustawa ma zapewnić spójność polskich regulacji dotyczących systemów oceny zgodności z systemem europejskim, określonym w Nowych Ramach Prawnych (NLF – New Legal Framework). Ustawa o systemie oceny zgodności z 2002 r. nie zawiera wielu fundamentalnych postanowień zawartych w NLF. W efekcie na jej podstawie nie można wdrożyć dyrektyw sektorowych, określających wymagania dla poszczególnych kategorii produktów, np. maszyn, dźwigów lub zabawek, które są spójne z NLF. Poprawki Senatu miały głównie charakter legislacyjny i doprecyzowujący. Jedna z nich zmienia termin wejścia w życie ustawy na 20 kwietnia br.

Izba wprowadziła 11. poprawek do ustawy o zmianie ustawy o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego oraz niektórych innych ustaw, powstałej na bazie projektu rządowego. Celem ustawy jest wdrożenie do krajowego porządku prawnego dyrektyw unijnych dotyczących materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego oraz wyrobów pirotechnicznych, czyli np. materiałów wybuchowych używanych w górnictwie, ale także petard i fajerwerków. Nowelizacja porządkuje, doprecyzowuje i uzupełnia obowiązki producentów, importerów i dystrybutorów wyrobów pirotechnicznych i materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego. Dzięki nowym rozwiązaniom w obrocie pojawią się wyroby pirotechniczne i materiały wybuchowe przeznaczone do użytku cywilnego, spełniające podwyższone wymogi bezpieczeństwa. Ustawa określa także sankcje za nieprzestrzeganie przepisów dla podmiotów gospodarczych: najwyższą karę – do 120 tys. zł – przewidziano dla producenta lub importera, który wprowadza do obrotu towary niezgodne z wymogami bezpieczeństwa, z umieszczonym oznakowaniem CE. Kara taka ma również grozić dystrybutorowi, który udostępnia je na rynku. Poprawki senackie są głównie korygujące lub doprecyzowujące. Jedna z nich stanowi, że wyroby pirotechniczne podlegają klasyfikacji w chwili wprowadzenia do obrotu, a nie udostępnienia na rynku. Następna zakłada, że dane kontaktowe na etykiecie danego materiału mają być podane w języku polskim. Kolejna skreśla przepisy, które wymóg działania z należytą starannością w odniesieniu do wymagań ustawy nakładają jedynie na dystrybutora materiałów, a już nie na ich producenta czy importera.

Senat nie wyraził zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności za wykroczenie senatora Roberta Dowhana. Marszałek Senatu 24 sierpnia ubr. skierował do rozpatrzenia przez Komisję Regulaminową, Etyki i Spraw Senatorskich wniosek tej treści, sporządzony przez Głównego Inspektora Transportu Drogowego. Komisja ta na dwóch posiedzeniach – 22 grudnia ubr. i 9 marca br. – rozpatrzyła wniosek i proponuje jego odrzucenie.

Senatorowie podjęli trzy rocznicowe uchwały. Pierwsza to uchwała z okazji 120. rocznicy urodzin Kazimierza Kuratowskiego – czołowego przedstawiciela Warszawskiej Szkoły Matematycznej, wniesiona przez senacką Komisję Nauki, Edukacji i Sportu. W projekcie senatorowie przypominają, że Kazimierz Kuratowski, który urodził się 2 lutego 1896 r. w Warszawie, był jednym z najważniejszych przedstawicieli warszawskiej szkoły matematycznej. „Pragniemy wyrazić uznanie dla dorobku naukowego Kazimierza Kuratowskiego, autora około 170 oryginalnych prac naukowych poświęconych głównie zagadnieniom z zakresu teorii mnogości, w tym topologii mnogościowej, a ponadto opisowej teorii funkcji rzeczywistych oraz logice matematycznej. Chcemy podkreślić także to, że był on nie tylko znakomitym uczonym, ale upowszechniał również polską myśl matematyczną na świecie. Na uznanie zasługują jego praca pedagoga, umiejętność wyszukiwania młodych talentów matematycznych, a także zmysł organizatorski i praca na rzecz odbudowy nauki i szkolnictwa wyższego po II wojnie światowej. Doceniamy też jego odważną decyzję, jako dyrektora Państwowego Instytutu Matematycznego, utworzenia Grupy Aparatów Matematycznych, skupiającej konstruktorów pierwszych w Polsce działających komputerów analogowych i cyfrowych” – czytamy w projektowanej uchwale. Senat wyraża nadzieję, że 120. rocznica urodzin matematyka będzie bodźcem do rozwoju i promowania polskiej matematyki, a także do położenia nacisku przez władze państwowe, samorządowe i nauczycieli na edukację matematyczną.

Druga to uchwała w 360. rocznicę Ślubów Lwowskich, przygotowana przez grupę senatorów. Izba przypomina, że potop szwedzki i poprzedzające go długotrwałe wojny z Kozakami i Turkami doprowadziły Polskę na skraj upadku. Kraj był okupowany i pustoszony przez obce wojska, a król Jan Kazimierz zmuszony został do wyjazdu za granicę. Dopiero obrona Jasnej Góry przywróciła nadzieję w sercach Polaków. Jeszcze w jej trakcie król wyruszył ze Śląska do Lwowa, aby podjąć trud poderwania poddanych do walki. 1 kwietnia 1656 r. – w obliczu najazdu wojsk szwedzkich i rosyjskich – Jan Kazimierz złożył w katedrze Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Lwowie śluby, będące aktem zawierzenia Ojczyzny opiece Matki Bożej, którą władca ogłosił Królową Korony Polskiej. Akt ślubowania złożony został w obecności dostojników kościelnych, senatorów i szlachty. W ślubowaniu król nie tylko oddawał Ojczyznę pod opiekę Matki Bożej, ale też przyrzekał poprawę sytuacji chłopów i mieszczan. Autorem tekstu Ślubów Lwowskich był św. Andrzej Bobola. W projekcie senatorowie napisali m.in. „Śluby Lwowskie były aktem religijnym o wielkiej randze i głębokim znaczeniu, świadczącym o autentycznym przywiązaniu naszych przodków do wiary w Boga. Było to także wydarzenie o ogromnym znaczeniu politycznym. Zawierzenie Matce Bożej Rzeczypospolitej w czasach tak tragicznych umocniło Polaków i stało się impulsem do zwycięskiej walki o wolność. Dzięki ogólnonarodowemu powstaniu udało się pokonać obce wojska i przywrócić w Ojczyźnie pokój. Akt zawierzenia Polski Matce Bożej miał znaczenie nie tylko dla świadków tamtych wydarzeń, ale też dla kolejnych pokoleń Polaków, którzy aż do czasów współczesnych w trudnych dla Ojczyzny momentach odwoływali się do opieki Królowej Korony Polskiej i z wiary w Jej pomoc czerpali siłę do walki o niepodległość. Dlatego też Śluby Lwowskie Jana Kazimierza uznaje się za jedno z najważniejszych dla naszej historii i samostanowienia wydarzeń religijno-politycznych”.

Trzecia to uchwała w 1050. rocznicę Chrztu Polski, wniesiona przez grupę senatorów. Uchwała ta zostanie odczytana 15 kwietnia br. w Poznaniu podczas uroczystego Zgromadzenia Narodowego, zwołanego w celu wysłuchania orędzia Prezydenta RP w związku z 1050. rocznicą chrztu Polski i powstania Państwa Polskiego. W projekcie Senat wyraża wdzięczność twórcom państwowości i wszystkim pokoleniom Polaków, którzy wiernie trwali przy zasadach wyznaczających naszą tożsamość. „Świadoma decyzja księcia Mieszka I, który dzięki czeskiej księżnej Dobrawie przyjął chrzest w roku 966, włączyła nas w krąg cywilizacyjny Europy zachodniej, co zostało rychło potwierdzone na Zjeździe Gnieźnieńskim w 1000 roku” – napisali senatorowie w projektowanej uchwale. Przypominają oni, że wspólnota łacińskiej Europy dzięki Polsce poszerzyła swój zasięg, a mianowicie dzięki zamążpójściu królowej Jadwigi za Władysława Jagiełłę, pierwszego z wielkiej dynastii, za czasów której powstała Rzeczpospolita Obojga Narodów, państwo tolerancji i wielu kultur stanowiące ewenement ustrojowy na skalę ówczesnego świata. Przywołują też takie wydarzenia, jak Wiktoria Wiedeńska w 1683 r. czy Bitwa Warszawska w 1920 r., które stanowiły obronę europejskiego dziedzictwa pod znakami chrześcijaństwa. „W długich dziejach chwały, ale i upadku Rzeczypospolitej Naród Polski trwał, dzięki sile ducha, dzięki przykładowi męczenników od św. biskupa Wojciecha do bł. księdza Jerzego Popiełuszki. Wyrazem tego trwania było milenijne zwycięstwo 1966 roku, poprzedzone Jasnogórskimi Ślubami Narodu i Wielką Nowenną ks. kard. Stefana Wyszyńskiego, Prymasa Tysiąclecia. Wielki przełom historyczny współczesnego czasu jakim było powstanie ruchu „Solidarności” nie byłby możliwy bez inspiracji duchowej jaką przyniósł Polsce święty papież Jan Paweł II. Jego wybór na Stolicę Piotrową i pierwsza wizyta w Ojczyźnie pozwoliła narodowi poczuć się wspólnotą. To pod znakami i symbolami chrześcijańskimi jak Krzyż i otoczony czcią obraz Matki Bożej Częstochowskiej, odbyła się wielka przemiana zniewolonego narodu, która pozwoliła odzyskać upragnioną wolność i odbudować niepodległe państwo” –czytamy w projekcie. W projekcie senatorowie wzywają do uczczenia Jubileuszu 1050. Rocznicy Chrztu Polski – „niech to źródło z którego czerpały pokolenia pozostanie obecne w naszych czasach i w przyszłości”.